شهید و شهادت » در روایات و احادیث

هفت خصلت برای شهید … عن زید بن علیّ عن ابیه علیه السّلام عن آبائه علیهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: للشّهید سبع خصال من اللَّه أوّل قطره من دمه مغفور له کلّ ذنب، و الثّانیه یقع رأسه فی حجر زوجتیه من الحور العین، و تمسحان الغبار عن وجهه، و تقولان: مرحبا بک و یقول هو مثل ذلک لهما و الثّالثه یکسى من کسوه الجنّه، و الرّابعه تبتدره خزنه الجنّه بکلّ ریح طیّبه أیّهم یأخذه معه، و الخامسه أن یرى منزله، و السّادسه یقال لروحه: اسرح فی الجنّه حیث شئت، و السّابعه أن ینظر فی وجه اللَّه و إنّها لراحه لکلّ نبیّ و شهید. از زید بن على از پدرش از پدرانش نقل شده که رسول خدا (ص) فرمود: شهید از سوى خدا داراى هفت خصلت است:
۱- نخستین قطره خونش که به زمین مى‏ریزد تمام گناهانش آمرزیده مى‏شود
۲- سرش در دامان دو همسرش از حوریان قرار مى‏گیرد، و آن دو، گرد و خاک از صورتش پاک مى‏کنند و به او خوش آمد مى‏گویند، او نیز به آنان خوش آمد مى‏گوید.

-۳

از لباسهاى بهشتى به او مى‏پوشانند.
۴- خازنان بهشت هر کدام با هر بوى خوشى به سوى او پیشدستى مى‏کنند که او را با خود ببرند.
۵- شهید جایگاه خود را مى‏بیند.
۶- به روح او خطاب مى‏شود که هر کجاى بهشت که مى‏خواهى گردش کن.
۷- شهید به خدا نظر مى‏کند و این نگاه مایه آرامش هر پیامبر و شهیدى خواهد بود. الوسائل، ج ۱۱،ص ۱۰

ناآگاهی از گناهان
عن ابی بصیر قال: قال ابو عبد اللَّه علیه السّلام: من قتل فی سبیل اللَّه لم یعرّفه اللَّه شیئا من سیّئاته.
از ابو بصیر نقل شده که امام صادق (ع) فرمود: هر که در راه خدا کشته شود خداوند او را از هیچ یک از گناهانش آگاه نمى‏گرداند.
الوسائل، ج ۱۱،ص ۹ –الکافی، ج ۵،ص ۵۴نخستین بهشتی
عن الرضا علیه السّلام عن آبائه علیهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: أوّل من یدخل الجنّه الشّهید … الخبر. البحار ۷۱/ ۲۷۲
از امام رضا (ع) از پدرانش نقل شده که رسول خدا (ص) فرمود:
نخستین کسى که وارد بهشت مى‏شود شهید است …پاداش ستمدیده
… عن عبد اللَّه بن سنان، عن ابی عبد اللَّه علیه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: من قتل دون مظلمته فهو شهید.الکافی ۵/ ۵۲
از عبد اللَّه بن سنان از امام صادق (ع) نقل شده که رسول خدا (ص) فرمود: هر کس در برابر ستمى که بر او رفته است کشته شود شهید است.

زیارت شهیدان برابر با حج
… عن فضیل بن یسار عن ابی عبد اللَّه علیه السّلام قال: إنّ زیاره قبر رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله و زیاره قبور الشّهداء و زیاره قبر الحسین صلوات اللَّه علیه تعدل حجّه مع رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله.
کامل الزیارات/ ۱۵۷ الکافی ۴/ ۵۴۸ الوسائل ۱۰/ ۲۵۵ روضه المتقین ۵/ ۳۶۰
از فضیل بن یسار از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: زیارت قبر رسول خدا (ص) و زیارت قبر شهیدان و زیارت قبر حسین (ع) برابر است با حجّى که با پیامبر (ص) انجام گرفته است.

حب علی علیه السلام راه شهادت
النبی «ص»: من أحبّ ان یحیا حیاه تشبه حیاه الأنبیاء، و یموت میته تشبه میته الشّهداء، و یسکن الجنان التی غرسها الرّحمان، فلیتولّ علیا، و لیوال ولیّه، و لیقتد بالائمّه من بعده، فإنّهم عترتی، خلقوا من طینتی. الحیاه با ترجمه احمد آرام    ج‏۲    ۶۷۰
پیامبر اکرم «صل الله علیه و آله»: هر کس خواستار آن باشد که همچون پیامبران زندگى کند، و همچون شهیدان از دنیا برود، و در باغهایى ساکن شود که خداى رحمان آنها را کاشته است، باید على و دوستان او را دوست بدارد، و به امامان پس از او اقتدا کند، که عترت منند و از گل من آفریده شده‏اند ..

آرزوی شهادت دوباره
پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمود:
«هیچ کس نیست که به بهشت درآید، آنگاه دوست بدارد که به دنیا برگردد [حتى اگر] هر آنچه که بر روى زمین وجود دارد، او را باشد، مگر شهید، که به سبب گرامى داشتى که مى‏بیند، آرزو مى‏کند که به دنیا باز گردد و ده بار [بارها] دیگر هم در راه خدا شهید شود».
پیام پیامبر- ترجمه‏فارسى ۵۵۹

شهادت دوست داشتنی تر از تمام دنیا
لان اقتل فی سبیل الله احب الی من ان یکون لی اهل الوبر و المدر. سنن نسایی، به شرح حافظ جلال الدین سیوطی،ج۶،ص۳۳ و مکی قاسم البغدادی، پیشین،ج۱،ص ۲۸۵
پیامبراکرم صلوات الله علیه و آله:
کشته شدن در راه خدا برایم دوست داشتنی تر از این است که تمام دنیا مال من باشد.

اول کسی که وارد بهشت می شود
عن الرّضاء علیه السلام عن آبائه علیه السلام، قال، قال رسول الله صلی الله علیهو آله :
افضل الاعمال عند الله ایمان لا شکّ فیه و غزو لاغلول فیه و حجّ مبرور و اوّل منیدخل الجنّه شهید.
امام رضا علیه السلام از پدران خود علیه السلام از قول پیامبر اکرم صلی اللهعلیه و آله نقل کرده که آن حضرت فرمود :
برترین اعمال نزد خداوند، ایمانی است که در آن تردیدی نباشد و رزم و پیکاری کهدر آن خیانت در ((غنیمت)) نباشد و حج مقبول . و اولین کسی که وارد بهشت می شود شهیداست.
بحار الانوار، ج۶۶، ص۳۹۳، حدیث۷۵

آرزوی شهید
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
ما من احدٍ یدخل الجنّه یحبّ ان یرجع الی الدّنیا و له ما علی الارض من شییءٍالّا الشّهید. فانّه یتمنّی ان یرجع الی الدّنیا فیقتل عشر مرّاتٍ لما یری منالکرامه.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
از افرادی که وارد بهشت می شوند هیچکس آرزوی بازگشت به دنیا را ندارد گر چه تمامآنچه در زمین است از آنِ وی شود، مگر شهید که او به سبب کرامتی که در شهادت می بیندآرزو می کند به دنیا برگردد و دهها مرتبه در راه خدا کشته شود.
صحیح بخاری، ج۴، ص۲۶

برترین شهدا
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
افضل الشّهداء الّذین یقاتولن فی الصّف الاوّل فلا یلفتون وجوههم حتّی یقتلوا،اولئک یتلبّطون فی الغرف العلی من الجنّه یضحک الیهم ربّک فاذا ضحک ربّک الی عبدٍفی موطن فلا حساب علیه.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود :
برترین شهیدان کسانی هستند که در صف اول((خط مقدم)) پیکار می کنند و روی بر نمیگردانند تا کشته شود، اینها هستند که جایگاه آنان غرفه های عالی بهشت است، و خداوندبر آنها متبسّم است و اگر خداوند بر بنده ای تبسّم کند((خشنود شود)) هیچ حسابی براو نیست.
کنز المعال، ج۴، ص۴۰۱، حدیث۱۱۱۲۰

شهید دریا
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
شهید البحر مثل شهید البرّ …
و انّ الله عزّوجلّ وکّل ملک الموت بقبض الارواح الّا شهید البحر فانّه یتولّیقبض ارواحهم.
پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمود :
شهید در جنگ دریایی مثل شهید در جنگ و جهاد در خشکی اجر دارد و خداوند ملک الموترا برای قبض روح همه افراد مامور ساخته است، مگر شهیدان جنگ دریایی که آنقدر مقام وفضیلت دارند که خداوند، خودش ارواح آنها را قبضه می کند.
سنن ابن ماجه، ج۲، ص۹۲۸، حدیث ۲۷۷۸

خانواده شهید
قال علی علیه السلام عن قول رسول الله صلی الله علیه و آله :
و یقول الله عزّوجلّ انا خلیفته فی اهله و من ارضاهم فقد ارضانی و من اسخطهمفقد اسخطنی.
حضرت امیر علیه السلام در ادامه حدیثی مفصّل که در باب مقام شهید از قول رسولخدا بیان داشته اند می فرماید :
خداوند می فرماید من جانشین شهید در خانواده او هستم، هر کس رضایت آنها را جلبکند رضایت مرا جلب کرده و هر کس آنها را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.

دیگرشهیدان
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
من ارید ماله بغیر حقّ فقاتل فهو شهید.
پیامبر گرامی خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
هر کس مالش مورد سوء قصد قرار گیرد و برای دفاع از آن مبارزه کند و کشته شودشهید است.
کنز المعال، ج۴، ص۴۲۹، حدیث۱۱۲۰۱

شهیدان دفاع
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
من قاتل دون نفسه حتّی یقتل فهو شهید و من قتل دون ماله فهو شهید
و من قاتل دون اهله حتّی یقتل فهو شهید و من قتل فی جنب الله فهو شهید.
پیامبر گرامی خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
هر کس برای دفاع از جان و مال اهل و عیال خود پیکار کند و کشته شود شهید است وکسی که در راه قُرب به خدا کشته شود شهید است.
کنز المعال، ج۴، ص۴۲۰، حدیث۱۱۲۳۶

دفاع از مال
عن علیّ بن الحسین علیه السلام :
من اعتدی علیه فی صدقه ماله فقاتل فقتل فهو شهید.
امام زین العابدین علیه السلام فرمود :
هر کس به ظلم اموالش مورد تجاوز قرار گیرد و در برابر آن پیکار کند تا کشته شودشهید است.
وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۹۳، حدیث۱۱

کشته راه خدا
عن ابی عبدالله علیه السلام، قال : قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
من قتل دون عیاله فهو شهید.
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهفرمودند
هر کس در راه دفاع از بستگان خود کشته شود شهید است.
وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۹۱، حدیث۵

در رکاب امام
عن الرّضا علیه السلام فی کتابه الی المامون :
الجهاد واجب مع امام عادل و من قاتل فقتل دون ماله و رحله و نفسه فهو شهید.
امام رضا علیه السلام در نامه خود به مامون نوشت :
جهاد همراه امام عادل واجب است و هر کس پیکار کند و در راه دفاع از مال و رهتوشه و جان خویش کشته شود شهید است.
وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۳۵، حدیث۱۰، تحف العقول، ص۱۰۲

بالاترین نیکیها
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
فوق کل ذی بر بر حتی یقتل فی سبیل الله فاذا قتل فی سبیل الله فلیس فوقه بر.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرماید :
بالاتر از هر کار خیری، خیر و نیکی دیگری است تا آنکه فردی در راه خدا کشته شود،و بالاتر از کشته شدن در راه خدا خیر و نیکی نیست.
وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۰، حدیث ۲۱

برترین مرگها
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
اشرف الموت قتل الشهاده
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
شهادت برترین مرگهاست.
بحارالانوار، ج۶۷، ص۸، حدیث۴

مرگ برتر
قال امیر المومنین علیه السلام :
ان الموت طالب حثیت لایفوته المقیم و لا یعجزه الهارب ان اکرم الموت القتل.
حضرت علی علیه السلام فرمود :
مرگ، با شتاب و تعقیب کننده است((همه را دریابد)) نه ماندگان از دست برهند و نهفراریان او را بازدارند، گرامی ترین مرگ، کشته شدن است.
نهج البلاغه، خطبه۱۲۳

برترین قتل شهادت است
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
اشرف القتل قتل الشهدآء.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
والاترین مرگ، کشته شدن شهیدان است.
نهج الفصاحه، ص۶۶۸

هزار ضربه شمشیر به از مرگ در بستر
قال امیر المومنین علیه السلام :
و الذی نفس ابن ابی ابیطالب بیده لالف ضربه بالسیف اهون علی من میته علیالفراش.
حضرت علی علیه السلام فرمود :
قسم به کسیکه جان فرزند ابیطالب در دست اوست، هزار ضربه شمشیر بر من آسانتر ازمرگ در بستر است.
بحار الانوار، ج۹۷، ص۴۰، حدیث۴۴

شهادت، نه مرگ در بستر
قال امیر المومنین علیه السلام :
ایها الناس ان الموت لا یفوته المقیم و لایعجزه الهارب لیس عن الموت محیص و منلم یمت یقتل و ان افضل الموت القتل، والذی نفسی بیده لالف ضربه بالسیف اهون علی منمیته علی فراش.
حضرت علی علیه السلام فرمود :
ای مردم همانا ایستادگان و فراریان را از مرگ گریزی نیست و هر کس به مرگ طبیعینمیرد کشته می شود و شهادت بهترین مرگ است و سوگند به خدایی که جانم در دست اوست،هزار ضربه شمشیر آسانتر است بر من از مرگ در بستر.
وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۸، حدیث۱۲

شهادت کرامت است
قال السجاد علیه السلام :
القتل لنا عاده و کرامتنا الشهاده.
حضرت امام سجاد علیه السلام فرمود :
کشته شدن عادت ما و شهادت کرامت ماست.
بحار الانوار، ج۴۵، حدیث۱۱۸

شهادت آرزوی اولیاء
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
والذی نفسی بیده ((لولا ان رجالا من المومنین لاتطیب انفسهم)) لوددت انی اقتل فیسبیل الله، ثم احیا ثم اقتل ثم احیا ثم اقتل، ثم احیا ثم اقتل.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
قسم به آنکه جانم به دست اوست((اگر نبود اینکه جمعی از مومنین خوش ندارند)) دوستداشتم که در راه خدا نه یکبار و دوبار، که چندین بار زنده گشته و بار دیگر کشتهگردم.
صحیح بخاری، ج۴، ص۲۱، باب تمنی الشهاده

روزی شهادت
قال امیر المومنین علیه السلام :
من دعائه علیه السلام لمّا عزم علی لقا القوم بصفّین :
اللّهم ربّ السّقف المرفوع … ان اظهرتنا علی عدونا فجنّبنا البغی و سدّدنا للحقو ان اظهرتهم علینا فارزقنا الشَّهاده و اعصمنا الفتنه.
حضرت علی علیه السلام فرمود :
خدایا، ای پروردگار آسمان برافراشته … اگر ما را بر دشمنان پیروز گرداندی، ازستم و تجاوز دورمان دار و بر حق استوارمان گردان و اگر دشمنان بر ما پیروز شدند،شهادت را روزیمان فرما و از فتنه بازمان دار.
نهج البلاغه، خطبه۱۷۰

فرجام سعادت و شهادت
عن امیر المونین علیه السلام :
و انا اسال الله بسعه رحمته و عظیم قدرته علی اعطاء کل رغبه … ان یختم لی و لکبالّسعاده و الشّهاده.
حضرت علی علیه السلام در پایان عهدنامه خود به مالک اشتر نوشت :
من از خدا به گشایش رحمت و بزرگی قدرتش(بر آنکه هر چه بخواهد عطا می کند) میخواهم که پایان زندگی من و تو را به نیکبختی و شهادت قرار دهد.
نهج البلاغه نامه۵۳

شهادت در راه خدا
دعا امیر المومنین علیه السلام لهاشم بن عتبه فقال :
اللّهم ارزقه الشّهاده فی سبیلک و المرافقه لنبیّک.
حضرت علی علیه السلام در دعای خود به هاشم بن عتبه فرمودند :
خداوندا، شهادت در راهت را و همراهی با پیامبرت را به او روزی کن.
نهج السّعاده، ج۲، ص۱۰۸

همسایگی با شهدا
قال امیر المومنین علیه السلام :
… نسال الله منازل الشهداء و معایشه السّعداء و مرافقه الانبیاء.
حضرت امام علی علیه السلام فرمود :
از خداوند جایگاه شهیدان و زندگی با سعادتمندان و همراهی با پیامبران را طلبمی کنم.
نهج البلاغه، خطبه۲۳

عشق به شهادت
قال امیر المومنین علیه السلام :
فو الله انی لعلی الحق. و انی للشّهاده لمحبّ.
حضرت امیر المومنین علیه السلام فرمود :
پس به خدا قسم من بر حقّم و دوستدار شهادت.
شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۹۹ و ۱۰۰

امید شهادت در جبهه
قال امیر المومنین علیه السلام :
و الله لولا رجائی الشّهاده عند لقائی العدوّ لوقد حمّ لی لقاءه لقرّبت رکابی،ثمّ شخصت عنکم فلا اطلبکم ما اختلف جنوب و شمال.
حضرت امام علی علیه السلام فرمود :
به خدا قسم اگر آرزوی شهادت را در پیکار با دشمن نمی داشتم،(که ای کاش زودترفراهم آید) بر مرکب خود سوار می شدم و از میان شما کوچ می کردم و تا باد شمال وجنوب بوزد (برای همیشه) در جستجوی شما نمی پرداختم.
شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۸۵، خطبه۱۱۸

شهادت طلبی
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
من طلب الشّهاده صادقا اعطیها و لولم تصبه.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود :
هر کس از روی صدق شهادت را طلب کند، خداوند به او ((ثواب)) آن را عطا خواهد کرد،هر چند به شهادت نرسد.
کنز المعال، ج۴، ص۴۲۱، حدیث۱۱۲۱۰

تبریک به شهیدان
قال امیر المومنین علیه السلام :
انّ الله کتب القتل علی قوم و الموت علی آخرین و کلّ آتیه منیّته کما کتب اللهله فطوبی للمجاهدین فی سبیل الله و المقتولین فی طاعته.
حضرت امام علی علیه السلام فرمود :
خداوند برای گروهی کشته شدن و برای گروهی دیگر مرگ را مقرّر نموده و هر کدام بهاجل معین خود آنسان که او مقدّر کرده است می رسند، پس خوشا به حال مجاهدان راه خداو کشتگان راه اطاعت او.
نهج السعاده، ج۲، ص۱۰۷

خون شهید
انّ علیّ ابن الحسین علیه السلام کان یقول : قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
ما من قطره احبّ الی الله عزّوجلّ من قطره دمٍ فی سبیل الله.
امام زین العابدین علیه السلام پیوسته از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرمود:
هیچ قطره ای در نزد خداوند دوست داشتنی تر از قطره خونی که در راه خدا ریخته میشود نیست.