ویژه نامه ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها)

ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها)در آن زمان که صدیقه کبرا(س) به این گوهر دریای عصمت و طهارت حامله بود، حضرت ختمی مرتبت در مدینه نبود و به یکی از سفرها رهسپار بود. چون آن مظلومه از عالم رحم به عرصه وجود خرامید، صدیقه طاهره(س) به امیرالمؤمنین(ع) پیغام فرستاد که چون پدرم در سفر است و حاضر نیست، این دختر را نام بگذار. آن حضرت فرمود: من بر پدرت سبقت نمی گیرم، صبر فرمای که به این زودی باز خواهد گشت و هر نامی که صلاح بداند، می نهد. چون سه روز گذشت، رسول خدا مراجعت فرمود و به جهت آن رسم معمول بود از نخست، به سرای عصمت کبرا درآمد.امیرالمؤمنین علی(ع) خدمت آن حضرت عرض کرد یا رسول الله! حق تعالی جل و علا دختری به دخترت عطا فرموده است؛ نامش را معین فرمایید.فرمود: اگر چه فرزندان فاطمه اولاد من اند، لکن امر ایشان را با پروردگار عالم است و من منتظر وحی می باشم. در این حال جبرئیل نازل شد عرض کرد: یا رسول الله! حق تو را سلام می رساند و می فرماید: نام این مولود را «زینب» بگذار، چه این را در لوح محفوظ نوشته ایم.پیامبر قنداقه آن مولود گرامی را طلبید و به سینه چسبانید و ببوسید و نامش را زینب بگذارد و فرمود: وصیت می کنم حاضرین و غایبین امت را که این دختر را به حرمت پاس بدارند. همانا وی به خدیجه کبرا مانند است…[۱]«یک قلب و دو محبت، هرگز…»حضرت زینب(س) حتی در زمان کودکی و سنین پایین، دارای معرفتی والا و عالی بودند. روزی از پدر خویش، حضرت علی(ع) پرسیدند: ایا مرا دوست داری؟ حضرت علی(ع) فرمودند: آری، آن گاه آن حضرت در پاسخ پدر فرمود: دو محبت ـ محبت خدا و محبت فرزندان ـ در قلب مؤمن نمی گنجد. پس سر و اساس این دوستی و محبت به این دلیل است که محبت خالص و واقعی از آن خدا و شفقت و دلسوزی از آن فرزندان می باشد و این علاقه و محبت به خاطر خدا می باشد. امیرالمؤمنین علی(ع) نیز در پاسخ، ایشان را تایید کرده و ستودند.[۲]این میزان از معرفت آن هم در دوران طفولیت، نشان از یک شناخت عمیق باطنی در وجود زینب کبرا دارد. در روز عاشورا، وقتی دست طفل خویش را گرفته و خدمت حضرت سیدالشهدا آورد و از آن حضرت استدعا کرد تا او را قبول کند، فرمود: اگر چنانچه جهاد و قتال بر زنان وارد شده بود، هر اینه هزار هزار جان نثار جانان می نمودم. چه معرفتی است که او را وا می دارد تا فرزند خردسال خویش را با دست خود در راه خدا قربانی کند و به خوبی روشن است که آنچه او را الگوی همیشگی صبر و ایثار معرفی نموده است، معرفت و شناخت والای او به خدای متعال و حجت اوست.زینب(س) در سنگر عبادتامام سجاد(ع):«عمه ام زینب(س) در تمام طول سفر اسارت از کوفه تا شام، پیوسته نمازهای واجب و مستحب خود را انجام می داد و رنج های سفر و مشکلات پرستاری کودکان یتیم و دل داری زنان داغدار، او را از ادای مناجات و تهجد غافل نمی کرد، حتی در بعضی منزلگاه ها می دیدم که وی در اثر ضعف و گرسنگی، به صورت نشسته نمازهای خود را می خواند و از شدت ضعف و فرسودگی توانایی ایستادن نداشت…!»[۳]کار عبادت و شب زنده داری زینب(س) قهرمان کربلا به جایی رسیده بود که حضرت سیدالشهدا(ع) هم از وی می خواهد:«خواهرم! در نماز شب خود، مرا از دعا کردن فراموش مکن».[۴]به راز و نیاز و به سوز و گدازتو گویی که، زهرا بود در نماززینب(س)، قهرمان صبرشگفت نیست که او را «ام المصائب»، مادر مصیبت ها، لقب داده اند!کوه های اندوه می آمد و زینب، صبورانه همه را تحمل می کرد.مگر مصیبت جدّش رسول خدا(ص)، ضربه کوچکی بر قلب نازنین او بود؟مگر فقدان پر درد و داغ مادرش حضرت زهرا(س)، زلزله کوچک در روح او بود؟مگر داغ پدری همچون علی(ع)، کم مصیبتی بود که زینب، شاهدش بود؟مگر لب های مسموم و جگر پاره پاره و پیکر تیرباران شده برادر مظلومش امام مجتبی(ع)، قضیه ساده ای بود؟حادثه عظیم کربلا، شهادت برادرش حسین(ع) و عباس و دیگر آل ابی طالب و نیز فدا شدن دو پسرش «محمد» و «عون» در رکاب سیدالشهداء، مگر مصیبتی بود که با روح عادی بتوان تحملش کرد؟چه صبری در دل او نهفته بود؟پا به پای برادرش در صحنه های کربلا حضور داشت؛ به راستی سزاست که برادر را بر شوهر مقدم بدارد و دو فرزند خود را قربانی وی سازد.امروز، مگر نه این است که در جامعه ما هم، زنان دلیر و صبور، که مادر و خواهر و همسر شهید شدند، از زینب(س) الگو و سرمشق می گیرند؟ مگر درس های عاشورایی زینب، تمام شدنی است؟کلاس زینب، هنوز و تا همیشه به روی آزادگان و حق جویان باز است و رهروان تازه می خواهد!کیست که گام در این مکتب نهد و ریزه خوار خوان گسترده صبر زینبی باشد؟من؟ تو؟ ما…[۵]چرا عقیله بنی هاشم؟مقام و استعداد و فهم و درایت زینب(س) به قدری بالاست که دانشمندان بزرگ ایشان را به خاطر هوشمندی فوق العاده و قدرت شگرف مدیریت و پاسداری از آرمان های مقدس شهیدان کربلا، «عقیله بنی هاشم»؛ یعنی بانوی خردمند دودمان بنی هاشم و قهرمان کربلا نامیده اند.[۶]ابن عباس خطبه فدک فاطمه(س) را از زینب(س) روایت می کند و می گوید: این خطبه را عقیله ما زینب(س)، دختر علی(ع) برای ما روایت کرد…[۷]سؤالی ساده، جوابی خارق العادهزینب(س) در سنینی بود که روی دامن علی(ع) می نشست و با ایشان گفت وگو می کرد. علی(ع) ضمن نوازش وی از او پرسید: فرزندم! بگو «احد»، زینب گفت: «احد»! بعد فرمود: بگو «اثنین»؛ زینب(س) ساکت ماند. علی(ع) ادامه داد: فرزندم! چرا سخن نمی گویی؟!زینب(س) فرمود: زبانی که به گفتن یک گردش کرده؛ چگونه «دو تا» بگوید؟علی(ع) دختر دلبندش را به سینه چسبانید و صورتش را غرق بوسه کرد.[۸]مفسر بی نظیر قرآن واحکامیک سال از اقامت علی(ع) و خاندانش در کوفه می گذشت که، گروهی از بانوان خردمند و بزرگوار کوفه، شوهران خود را به حضور علی(ع) فرستادند و پیغام دادند: ما شنیده ایم، زینب نیز مانند مادر بزرگوار خود، حضرت فاطمه(س)، دارای قدرت علم و دانش فراوانی است؛ اگر اجازه دهید و موافقت کنید، برای بهره برداری از خرمن علم ودانش او، به حضور وی مشرف شویم. علی(ع) و زینب(س) با این درخواست موافقت کردند، و زن های کوفه در محفل درس و تفسیر قرآن زینب(س) شرکت می جستند.[۹]گفتار مجریاز کدام فضیلت و جلالت و کرامت او می توان سخن گفت؟از نسب او، تربیت او، معرفت او، شکوه و عظمت او، طاعت و عبادت او، صبر و استقامت او، ایمان و قوت قلب و شجاعت او، فصاحت و بلاغت او و سرانجام وظیفه رسالت او؛ همان بار گرانی که کوه ها از کشیدن آن سر باز می زنند؟!زینب، پرورده دامان رسالت و ولایت و عصمت است، نیای بزرگوارش قطب عالم وجود، رسول اکرم(ص)، پدرش امام علی(ع)، نمونه اعلای انسان کامل و مادرش زهرای مرضیه، مظهر عصمت و طهارت و صبر و استقامت است.طهارت و پاکی خاندانش را خداوند به نصّ وحی، اعلام داشته است و آنان را از هر ناپاکی، منزّه و مبرّا معرفی کرده، می فرماید: «إِنّما یُریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا». (احزاب: ۳۳)زینب کبرا، در پرتو انوار وحی و در سایه خورشید ولایت و دامان عصمت بالید و پرورش یافت و با تعالیم عالیه مربیان عالم وجود، شجره طیبه وجودش به برگ و بار نشست.سالی چند، با رسول اکرم(ص) و مادر ارجمندش به سر آورد و منش والای او در دوران کودکی، از تعالیم الهی آن دو نخبه جهان هستی نقش پذیرفت.از آن پس، سالیانی را با پدر بزرگوارش امام علی(ع) که جامع فضائل و منبع کمالات نامتناهی بود، زیست و از چشمه سار دانش و فضل و ادب او، زلال معرفت و حقیقت نوشید.همدم و جلیس و انیس برادران برگزیده اش حسن و حسین(علیهما السلام) بود و از آن دو خورشید سپهر ولایت، اسرار و معارف فراوانی آموخت.[۱۰]در رفعت شأن او، سخن حجّت خدا، امام سجاد(ع) کافی است که فرمود: «یا عَمَّه! أنْتِ بِحَمْدِ اللهِ عالِمَهٌ غَیرٌ مُعَلَّمهّ وَ فَهِمَهٌ غَیرُ مُفَهَمَّهَ»![۱۱]صبر را شرمنده خود کردبه دنیا آمده بود تا صبر را شرمنده کند؛ زینب(س)، این اسطوره تاریخ را می گویم. آمده بود تا عشق را مبهوت لحظه های زلالش کند. آمده بود تا صدق و وفا را به جهانیان بیاموزد و متانت و وقار را به نمایش گذارد. آمده بود تا رسالت خود را به انجام برساند؛ مونس و یار برادر، سالار قافله حسینی و غم خوار اسیران باشد.آمده بود تا فریاد بلند مظلومان باشد؛ فریادی که پژواک آن هنوز هم از ورای تاریخ به گوش شنوای دل های حق جویان می رسد.سالار قافله حسینیاسیران، بر هودجی از خون نشسته بودند. با حسین آمده بودند و بی حسین برمی گشتند و سالار قافله، زینب بود؛ هرچند خمیده و شکسته دل، ولی به پاسداری از حقیقت ایستاده بود تا امتداد راه برادر باشد. وصیت برادر این بود که «زینبم، بعد از من مبادا روی بخراشی و گریبان بدری و جزع و فزع کنی.» و زینب اکنون آرام چون شقایقی داغ دار با مصیبتی عظیم در دل، همراه قافله شده بود.وارث علی و فاطمهزینب(س) در خانه رفیع امامت رشد یافته، از لبان وحی علم آموخته و در دامان کرامت، پرورش یافته بود. او لباس پاکی و تقوا پوشیده بود و به آداب و اخلاق اسلامی مزین گشته بود. زینب(س)، فصاحت و بلاغت را از علی، نجابت را از فاطمه، صبر و شکیبایی را از حسن و مظلومیت را در عین ایستادگی از حسین آموخته بود؛ او روح بلند رضا بود.حضرت زینب(س) در خضوع و خشوع و عبادت و بندگی، وارث پدر و مادر بود. او بیش تر شب ها را با عبادت و بندگی حضرت حق به صبح می رساند و همواره قرآن تلاوت می کرد. تهجد و شب زنده داری حضرت زینب(س) در طول حیات پربرکتش ترک نشد؛ حتی در شب یازدهم محرم با آن همه رنج و خستگی و دیدن آن مصیبت های دل خراش هم به عبادت خدا پرداخت. حضرت سجاد(ع) می فرماید: «آن شب دیدم عمه ام بر سجاده نماز نشسته و مشغول عبادت است.» نیز از آن حضرت نقل شده که «عمه ام زینب با این همه مصیبت از کربلا تا شام، هیچ گاه نمازهای مستحبی را ترک نکرد.» و نیز روایت می کنند: «چون امام حسین(ع) برای وداع با زینب(س) آمد، فرمود: خواهرم، مرا در نماز شب فراموش نکن».شب لبخند علی و فاطمهگاهِ کثرت برکت، در خانه است؛ همان خانه بی زوالی که ریشه در کوثر دارد و بر ستون های کسا، تکیه داده است. شب تکثیر رحمت، در خانه ای است که اهل آسمان، برای ورود به آن اذن می گیرند.شب لبخند فاطمه و علی است؛ تبسم خدا و جبرئیل.ولی مردم چه می دانند، این قنداقه کوچک، استقامت کوه ها را به سُخره خواهد گرفت و ارتفاع شکیبایی را به زانو درخواهد آورد؟مردم چه می فهمند که خدا، کوثری از صبر را به اهل بیت عطا کرده است تا بار دیگر زبونی شیطان را در زمین، امضا کرده باشد و معصومیت این خاندان را گواهی باشد!زینب(س) آمد تا…زینب(س) آمده است، تا صبر، از ظرفیت تعریف شده خود، عدول کرده باشد. آمده است، تا پایمردی بر مدار بی نهایت انسانیت استقرار یابد. آمده است تا کوثر، کوثری ممتد آورده باشد.شاید هیچ کس به روشنی رسول الله(ص)، گستره این آمدن را به یقین نرسیده! این را آغوش بی کرانی که برای فشردنش گشوده، اثبات می کند.از کربلا بپرس!ایا شکوه این میلاد، تناسبی ازلی با رویش بهار، در متن زمان ندارد؟! ایا این بهار اهل بیت(ع)، شکوفایی خویش را در بطن مصایب، دنبال نخواهد کرد؟! اینها را می توانی از کربلا بپرسی؛ چیزی جز «ما رایتُ الاّ جَمیلاً»، پاسخ آن نخواهد بود.سلام هماره تاریخ، بر لحظه طلوع او؛ لحظه شکفتن خورشید شکیب، بر کوه ایمان! سلام بر او که نامش «زینب» است و یادش جاودان!موج آفرینپیامبر تو را چون جان شیرین، در آغوش فشرد، بر گوشه لب های خندانت بوسه زد و گفت: نام گذاری این عزیز، کار خود خداست… من چشم انتظار اسم آسمانی او می مانم. بلافاصله جبرئیل آمد و درحالی که اشک در چشم هایش حلقه زده بود، اسم زینب را برای تو از آسمان آورد. ای زینت پدر! ای درخت زیبای معطر. جبرئیل عرضه داشت: همه عمر در اندوه این دختر می گویم که همه عمر جز مصیبت و اندوه نخواهد دید. پیامبر گریست، زهرا و علی گریستند. دو برادرت حسن و حسین گریه کردند و تو هم بغض کردی و لب برچیدی.و اکنون تو همان زینبی که اسارت چشیده ای؟! تو همان زینبی که مصیبت کشیده ای؟! ناگهان از جا برمی خیزی، باید پشت دشمن را به خاک مالید. نفس عمیق می کشی و شروع می کنی: حکایت تشنه و آب نیست، که تشنگی به خوردن آب زایل می شود. حکایت ظلمات و برق نیست، که روشنی به ظواهر عالم کار دارد. غریبی است. حکایت این لحظات که فهم از دریافتن آن عاجز است چه رسد به گفتن و پرداختن آن. از اینکه می بینی دشمن قتاله سنگدل، چون: یزید، اطرافیان یزید، بزرگان مجلس، زنان پشت پرده، سربازان و مأموران و محافظان و حتی اهالی کاروان هم گریه می کنند، اصلاً تعجب نمی کنم، چرا که به وضوح، ضجه زمین را می شنوی. اشک اشیا را مشاهده می کنی. گریه آسمان را می بینی، نوحه سنگ و خاک و باد و کویر را احساس می کنی و حتی می بینی که اسب های دشمن آن چنان گریه می کنند که سم هایشان از اشک چشم هاشان تر می شود.خوبی ها را به درستی ترسیم کرده ایدنیا با مجموعه ای از رنگ های مهربان و زینتی، تازه تر از هر صبحی رو نموده است. گل ها، خبری خوش را در گوش هم زمزمه می کنند و شادترین جوانه ها در دلِ هرچه قاصدک، زده شده است. نور سرور از خانه مولا(ع) و زهرا(س) بلند است. فاطمه، »زینبی» آورده که از برکت وجودش، خاک تیره پر از تبسم شده است. زینبی آورده و همه مردان نام آور را به تحسینش وا داشته است.راستی! چه اقبالی داشته اند آن دسته از لحظات اینه گون که جشن خانه علی و فاطمه را ترتیب داده اند. چه بخت بلندی داشته اند آن لبخندها که در قالب تبریک، به محضر علی و فاطمه رسیده اند! امروز فضای شاد خانه علی، از هر مدیحه ای دلنوازتر است.زینب، زینت پدر است و علی را گل باران شعف کرده است.زینب آمده است و دل های ما نیز با نشانه های پر از تغزّل، دم درگاه آبی آسمان، مشغول مولودی خوانی اند.زینب آمده است و فضائل، پشت سر نام زیبایش، صف کشیده اند. زینب که بگویی، تمام خوبی ها را به درستی ترسیم کرده ای.امروز قلم ها به استقبال آمدنش، برای ادای احترام، خاموش اند.هرکه در محضر زینب سخن براند، گویا با مرکب جهالت در میدان بی ادبی تاخته است. هرچه پیام را زینب، خود آورده است؛ پیام هایی از شهامت و حماسه به همراه آورده است که تاریخ کربلا یک شیر زن جاوید بیشتر نمی شناسد.بانوی فولادین رنجداغ های رشیدش را کنار گذاشت برای فرصتی مناسب… که فصل های فقید را تجدد بخشد. بانوی فولادینِ رنج، در خیمه گاه سوخته و شمع های افروخته گنج بنای تمدن از دست رفته را یافت و با لب های تشنه برادرش عظمت عزت را سیراب کرد.دختر لسان الغیب، چگونه سخن گفته بود که کاروان در اشک های دشمنان غرق شد و ذهن خمار منبر، به یاد صلابت واژگانی قدیمی افتاد.احیای اسلام، وابسته به آن شوک عظیم بود که در میان عرب، بانویی به نام زینب کبرا، فانوس هدایت به دست بگیرد و امت را که تا دیروز دختران زنده به گور، داشتند از دره های سقوط عبور دهد.کجاست سینه فراخی که اقیانوس محنتش در آن بگنجد یا گلویی که بغض و مقاله های رسالت با هم در آن بشکفند؟کجاست آن زبان شمشیرگون که ابن زیادها را سر ببرد و بر نیزه رسوایی سوار کند؟چگونه عالمه غیر معلمه این همه علم بود؟او انتخاب شد برای روز حادثه… او از همان اول که بر صورت برادر چشم گشود، انتخاب شد که دختر صبر باشد و بانوی فولادین رنج.شعرشمیم فاطمهتمام هستی من خاک پایتان بانو!و جان عالم هستی فدایتان بانو!جهان خلاصه سبزی ز راز خلقت توستو صبر گوشه ای از جلوه هایتان بانو!کویر جسم زمین پر شکوفه می گرددکه می وزد نفس د ل گشایتان بانوفدک طلوع دل انگیز ظهر عاشوراستو شرح ساده ای از کربلایتان بانو!شکست خواب خدایان سنگی تاریخبه دست خطبه سبز و رسایتان بانو!به زهد مثل علی، در کمال همچو رسولشمیم فاطمه دارد وفایتان بانوهزار مرتبه گفتم و باز می گویمتمام هستی من خاک پایتان بانو اگر زینب نبود…سر نی در نینوا می ماند اگر زینب نبودکربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبودچهره سرخ حقیقت بعد از آن توفان رنگپشت ابری از ریا می ماند اگر زینب نبودچشمه فریاد مظلومیت لب تشنگاندر کویر تفته جا می ماند اگر زینب نبودزخمه زخمی ترین فریاد در چنگ سکوتاز طراز نغمه وا می ماند اگر زینب نبوددر طلوع داغ اصغر استخوان اشک سرخدر گلوی چشم ها می ماند اگر زینب نبودذوالجناح دادخواهی بی سوار و بی لگامدر بیابان ها رها می ماند اگر زینب نبوددر عبور بستر تاریخ، سیل انقلابپشت کوه فتنه جا می ماند اگر زینب نبودکوتاه و گویاولادت پرفروغ تابنده کوثر، بانوی فصاحت و اعجاز، حضرت زینب(س) مبارک باد!ولادت پربار گوهر دریای عصمت و طهارت، دخت علی بن ابی طالب، زینب کبرا(س) مبارک باد!ولادت بابرکت تجسم عینی زهد و علم و عفاف و شهامت، بر رهروان راه زینب(س) مبارک باد!میلاد عقیله بنی هاشم، سمبل کمال عقل و بردباری، حضرت زینب(س) مبارک باد!ولادت محبوبه المصطفی و نائبه الزهرا، حضرت زینب(س) بر ارادتمندان ایشان مبارک باد!میلاد بزرگ بانوی دشت کربلا و نگهدارنده ایمان و عقیده و کوبنده دژخیمان زورگوی بنی امیه، حضرت زینب(س) بر شیعیان مبارک باد!آورده اند کهخواب شگفت حضرت زینب(س)[۱۲]وحشت زده و هراسناک از خواب بیدار شد و به نزد پیامبر آمد.ای رسول خدا! در خواب دیدم که باد سختی وزید و بر اثر آن دنیا در ظلمت فرورفت و من از شدت آن به این سوی و آن سوی افتادم.تا اینکه به درختی بزرگ پناه آوردم. ولی باد ریشه آن را کند و من به زمین افتادم.به شاخه ای از آن درخت پناه بردم که آن نیز بر اثر توفان دوام نیاورد.به شاخه دیگر درخت روی آوردم. آن شاخه نیز از شدت باد در هم شکست.در آن هنگام به دو شاخه به هم پیوسته دیگر پناه آوردم که ناگاه آن دو شاخه نیز شکست و من از خواب بیدار شدم.رسول خدا(ص) فرمودند: عزیز دلم! آن درخت کهن سال من هستم که به زودی تندباد اجل ریشه آن را از جای کنده و او را از پای درمی آورد.و تو ریسمان عاطفه و ولایتت را به شاخسار درخت مادرت فاطمه(س) می بندی و پس از مادر، دل به پدر، آن شاخه دیگر خوش می کنی و پس از پدر دل به دو برادر می سپاری که آن دو نیز در پی هم، ترک این جهان می کنند و تو را تنها می گذارند…[۱۳]ازدواج حضرت زینب(س)[۱۴]از خواستگاران پر و پا قرصی بود که به خانه علی(ع) رفت و آمد داشت و آرزو داشت با زینب(س)، دختر عموی نازنین و رشید خود ازدواج کند.اما ازدواج برای زینب(س) مقوله ای نبود مثل دیگر دختران.علی(ع) که در وجود عبدالله بن جعفر، اخلاق و فضیلت و ارزش های انسانی و معنوی زیادی سراغ داشت، خواستگار را به حضور پذیرفت و نظر زینب(س) را جویا شد.زینب(س) عرضه داشت با عبدالله ازدواج می کنم به این شرط که ازدواج، مرا از حسینم جدا نکند.اقامت در هر دیار که حسین(ع) اقامت می کند.مسافرت به هر دیاری که حسن(ع) سفر می کند.و علی(ع) فرمود: قبول حضرت حق!و این گونه زندگی مشترک زینب(س) و عبدالله بن جعفر آغاز شد.عبدالله در جوانمردی و بزرگواری و احسان و سخاوت، به آن چنان مقام بلند انسانی و معنوی رسید که خدمتگزار جامعه و پناهگاه مستمندان گردید.محوریابیشاخص های الگویی حضرت برای زنان کنونی[۱۵]۱. عابد و بنده مخلص خدا۲. صدیق و راستگو۳. حافظ حجاب و عفاف۴. بردبار و صبور۵. مبلّغ دین و پاسدار ارزش های اسلامی۶. دانشمند، مفسّر و محدّث۷. انسان ساز و جامعه ساز۸. حامی ولایت و امامت۹. مروّج ایثار و از خودگذشتگی۱۰. مهربان و باصلابت۱۱. جسور در برابر باطل و ظلم ستیز۱۲. پویا و حاضر در عرصه های اجتماعی۱۳. دارای بینش و بیداری سیاسی۱۴. دارای فصاحت و بلاغت۱۵. وفادار و نستوه۱۶. دارای مدیریت پویا و غیراحساسی۱۷. ادامه دهنده حماسه و حماسه آفرین۱۸. پرورش دهنده شهید۱۹. عدالت خواه و مبارز۲۰. عزت طلب و آزادی خواه و…کتابستان۱. تاج لنگرودی، محمدمهدی، سیمای حضرت زینب(س)، تهران، نشر ممتاز، ۱۳۷۵، رقعی، ۲۲۴ صفحه.۲. جزائری، سیدنورالدین، خصائص زینبیه، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۱، وزیری، ۳۵۲ صفحه.۳. رجالی تهرانی، علیرضا، مادر مصیبت ها (سوگنامه حضرت زینب)، قم، انتشارات نبوغ، ۱۳۸۰، رقعی، ۱۲۸ صفحه.۴. رضایی، مهدی، زیباترین شکیب، زندگانی حضرت زینب(س)، تهران، انتشارات بنیاد مستضعفان، ۱۳۷۹، رقعی، ۱۸۴ صفحه.۵. سیف، رسول، بانوی عاشورا حضرت زینب، تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، انتشارات مدرسه، ۱۳۷۷، وزیری، ۴۴ صفحه.۶. فولادزاده، عبدالامیر، حضرت زینب بزرگ بانوی کربلا، قم، کانون نشر اندیشه های اسلامی، ۱۳۷۰، ۵۶ صفحه.۷. فهیم کرمانی، مرتضی، پیام آور کربلا حضرت زینب، تهران، انتشارات دارالسلام، ۱۳۷۶، رقعی، ۲۰۸ صفحه.۸. فتحعلی بیگی، داود، جنگ حضرت زینب(س)، تهران، انتشارات نمایش، ۱۳۸۲، رقعی، ۲۲۴ صفحه.۹. قدیانی، عباس، اسوه های ایثار (نگاهی به زندگانی حضرت زینب)، تهران، انتشارات فردابه، ۱۳۸۱، رقعی، ۶۴ صفحه.۱۰. کهیارنزاد، عطاالله، پیام آور عاشورا حضرت زینب کبرا، مجموعه اشعار و نوحه های سینه زنی و زنجیرزنی ائمه اطهار، شیراز، انتشارات تخت جمشید، ۱۳۸۰، رقعی، ۱۲۰ صفحه.۱۱. محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت زینب پیام رسان شهیدان کربلا، تهران، نشر مطهر، ۱۳۷۶، رقعی، ۴۸ صفحه.۱۲. وحیدی صدر، مهدی، مثل مادر ، مشهد، عروج اندیشه، ۱۳۸۲، خشتی، ۱۲ صفحه.۱۳. یوسفی، حسین، زندگانی حضرت زینب(س)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، رقعی، ۹۶ صفحه.پی نوشت ها:[۱]. محمدتقی خان سپهر، ناسخ التواریخ (بخش مربوط به حضرت زینب(س)، انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، ص ۴۴.[۲]. سید نورالدین جزایری، خصایص زینبیه، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۱، ص ۲۲۵.[۳]. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۶۲.[۴]. علی محمد دخیل، اعلام النساء، بیروت، مؤسسه اهل بیت(ع)، باب زینب بنت علی(ع)، ص ۲۰.[۵]. برداشتی آزاد از: جواد محدثی، اینه علی نما، نشر معروف،۱۳۸۰، چ ۲، صص ۱۹و ۲۰.[۶]. زینب قهرمان دختر علی(ع)، ص ۷.[۷]. زندگانی حضرت فاطمه زهرا(س) و دختران آن حضرت زینب و ام کلثوم(سلام الله علیهما)، ص ۲۷۱.[۸]. همان، ص ۲۷۲، (به نقل از: ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۵۴).[۹]. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۵۷.[۱۰]. شیخ عباس قمی، سفینه البحار، دارالأسوه للطباعه و النشره، ۱۴۱۴ هـ .ق، چ ۱، ج ۳، ص ۴۹۶.[۱۱]. همان، صص ۲۲ و ۲۳؛ ایینه صبر، گردآورندگان: محمود شاهرخی، مشفق کاشانی، انتشارات اسوه، چ ۱، ۱۳۷۲.[۱۲]. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۵۰.[۱۳]. برداشتی آزاد از: سیدمهدی شجاعی، آفتاب در حجاب، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۸۲، چ ۵، ص ۲۳۶.[۱۴]. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۵۹ و ۶۰.[۱۵]. برگرفته از: سید نورالدین جزائری، خصائص زینبیه، قم، انتشارات شریف رضی، چ۱۳۷۶.