آداب عید سعید فطر

۱. احیاء شب عید

امام صادق علیه‏السلام به نقل از پدر بزرگوارش فرمود:
«کانَ عَلِىُّ ابْنُ الْحُسَیْنِ علیهماالسلام یُحْیى لَیْلَهَ عَیْدِ الْفِطْرِ بِالصَّلاهِ حَتّى یُصْبِحَ وَ یَبیتُ لَیْلَهَ الْفِطْرِ فِى الْمَسْجِدِ؛ (۱) امام سجاد علیه‏السلام ، شب عید فطر را با نماز به صبح مى‏آورد و در مسجد به شب زنده‏دارى مى‏پرداخت.»

۲. زیارت امام حسین علیه‏السلام

سید ابن طاووس در اقبال الاعمال از جمله آداب شب عید فطر را، زیارت امام حسین علیه‏السلام معرفى مى‏کند.

۳. غسل شب و روز عید

از جمله آداب شب و روز عید فطر، غسل است. وقت غسل شب عید، از اول مغرب تا اذان صبح است؛ گرچه انجام آن در ابتداى شب بهتر است. و وقت غسل روز عید، از اذان صبح تا غروب آفتاب است؛ گرچه بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورد و اگر از ظهر تا غروب بجا آورد، احتیاط واجب آن است که به قصد رجاء انجام دهد. (۲)

۴. پرداخت زکات فطره

همچنان که تمام بودن نماز به صلوات بر پیامبر و آل اوست و بدون صلوات نماز ناتمام است، تمام بودن روزه نیز به پرداخت زکات فطره است.
قال ابوعبداللّه‏ علیه‏السلام : «اِنَّ مِنْ تَمامِ الصَّوْمِ اِعْطاءُ الزَّکاهِ ـ یَعْنِى الْفِطْرَهَ ـ کَما اَنَّ الصَّلاهَ عَلَى النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله تَمامُ الصَّلاهِ، لاَِنَّهُ مَنْ صامَ وَ لَمْ یُوَدِّ الزَّکاهَ فَلا صَوْمَ لَهُ اِذا تَرَکَها مُتَعَمِّدا؛ (۳) امام صادق علیه‏السلام فرمودند: از جمله کارهایى که موجب کامل شدن روزه است، پرداخت زکات فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ، موجب کامل شدن نماز مى‏شود. اگر کسى روزه بدارد ولى زکات فطره را از روى عمد پرداخت نکند، در واقع روزه نداشته است [و روزه‏اش مقبول نیست.]»
زکات فطره، علاوه بر آنکه باعث تمام بودن روزه است، نقصان زکات مال را نیز جبران مى‏کند.
امام على علیه‏السلام فرمود: «مَنْ اَدّى زَکاهَ الْفِطْرَهِ اَتَمَّ اللّهُ بِها ما نَقَصَ مِنْ زَکاهِ مالِهِ؛ (۴) کسى که زکات فطره پرداخت کند، خداوند به وسیله آن، نقصان در [پرداخت] زکات مالش را جبران مى‏کند.»

۵. تکبیر خداوند

به پاس امداد الهى و یارى رساندن او در پیروزى بر دیو نفس و برخوردارى از نعمت هدایت و سرمایه معنویت، باید ولى نعمت را بزرگ داشت و او را تکبیر گفت.
بعد از نماز مغرب و عشاى شب عید، پس از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز پس از نماز عید فطر مستحب است چنین تکبیر بگویند: «اللّه اکبر، اللّه اکبر، لا اله الا اللّه واللّه اکبر، اللّه اکبر وللّه الحمد، اللّه اکبر على ما هدانا.» (۵)

۶. کراهت روزه تا سه روز پس از عید فطر

در برخى روایات توصیه شده است که تا سه روز پس از عید فطر، از روزه گرفتن خوددارى شود.
امام صادق علیه‏السلام فرمودند: «لا صِیامَ بَعْدَ الاَْضْحى ثَلاثَهَ اَیّامٍ وَلا بَعْدَ الْفِطْرِ ثَلاثَهَ اَیّامٍ اِنَّها اَیّامُ اَکْلٍ وَ شُرْبٍ؛ (۶) تا سه روز پس از عید قربان و عید فطر، روزه داشتن روا نیست. این روزها، روزهاى خوردن و آشامیدن است.»

پی نوشت :

۱. حر عاملى، وسائل الشیعه، (آل البیت)، ج۸، ص۸۷.
۲. رساله امام خمینى رحمه‏الله ، مسئله ۶۴۴.
۳. سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۴۶۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۱۹.
۴. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۱۹.
۵. رساله امام خمینى رحمه‏الله ، مسئله ۱۵۲۶.
۶. حر عاملى، وسایل الشیعه، (آل البیت)، ج۱۰، ص۵۱۹.