Views: 4
به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری فارس، پنجمین کنگره علوم انسانی اسلامی صبح امروز (یکشنبه سوم آذرماه) در سالن خورشید همایش‌های صداوسیما با حضور آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه، حجج اسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، سیدسعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و سعید مهدوی‌کنی رئیس سابق دانشگاه امام صادق (ع)، همچنین سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور ایران و رئیس بنیاد ملی نخبگان، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دیگر اساتید حوزه و دانشگاه مرتبط با علوم انسانی اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی بیان داشت: برخلاف دیدگاهی که فرا رسیدن دوران دین و شکل‌گیری جامعه دینی به معنای دقیق کلمه را شرط لازم برای تولد علوم انسانی اسلامی بیان می‌کند، علوم انسانی اسلامی نقش غیرقابل انکاری چه در ظهور عصر دین و چه در عینیت یافتن مراتب عالی جامعه اسلامی بر عهده دارد.
غلامی: در سال‌های گذشته، فلسفه علم دینی با رشد خوبی روبرو بوده است
وی افزود: تقرب جوامع انسانی به فضائل و کرامت اجتماعی، جز با خودآگاهی، بسط و تعمیق دانش انسانی و اجتماعی، فهم مسیر صحیح و سپس شناخت مسائل و حل موفق آن‌ها میسر نیست و طبیعی است که این شرایط با علومی که معارض با جهان بینی رایج است حاصل نمی‌شود.
حجت‌الاسلام غلامی بیان داشت: واقعیت این است که شکاف میان باورها و واقعیت‌های عینی، لزوماً به منزله نبود گرایش به ظهور علم دینی نیست، بلکه خود مؤید نیاز به علم دینی برای کم کردن این شکاف محسوب می‌شود. از سوی دیگر، جامعه دینی یک پدیده مطلق نیست، بلکه باید آن را واقعیتی پیچیده و ذو مراتب دانست که البته ظاهربینی‌های رایج قادر به ارائه ارزیابی درستی از آن نیست.
وی با اشاره به اینکه علوم انسانی اسلامی نه تنها زیستگاه خود را مراتبی از جامعه دینی قلمداد می‌کند، بلکه مقصد خود را در جهت کاهش فاصله وضع موجود با وضع مطلوب تعریف کرده است، ادامه داد: در سال‌های گذشته، فلسفه علم دینی با رشد خوبی روبرو بوده و تاکنون به پرسش‌های فراوانی در باب ماهیت و نسبت و مناسبات علوم انسانی اسلامی پاسخ داده است.
رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی تصریح کرد: میان بنیادهای علوم انسانی اسلامی با نسبیت‌گرایی هیچ نوع سازگاری به چشم نمی‌خورد و بر خلاف علوم انسانی سکولار، علوم انسانی اسلامی به مدد فلسفه اسلامی از لایه مرکزی هسته خود در برابر انواع لرزه‌ها صیانت می‌کند.
وقوع انقلاب علمی در علوم انسانی اسلامی منتفی نیست
وی گفت: در واقع، وقوع انقلاب علمی در علوم انسانی اسلامی منتفی نیست. اما شرط آن، دگرگونی در آن معرفتی است که صیانت از بنیادهای علوم انسانیِ اسلامی را عهده‌دار شده است. با این حال، طبیعی است که نه اقتضای لایه‌های پیرامونی این هسته، قطعیت است و نه امکان قطعیت در آن لایه‌ها که در نقاطی با علم متعارف کاملاً گره می‌خورند وجود دارد.
حجت‌الاسلام غلامی ابراز داشت: در چنین شرایطی تئوریزه‌سازی انعطاف‌پذیری در طبقات رویین علوم انسانی اسلامی و تبیین چگونگی تحجرزدایی از این علوم ضروری است. در علوم انسانی اسلامی نمی‌توان از تاریخ و آگاهی‌های عمیق تاریخی به راحتی گذشت، اما مهم، اتصال صحیح تاریخ به مبانی و روش شناسی علوم انسانی اسلامی است. به نظر می‌رسد بسط و گسترش فلسفه تاریخ به مثابه دانش فهم سنت‌ها و قوانین تاریخی مقدمه لازم برای دستیابی به پاسخ است و لذا جا دارد از منظر اندیشمندان علوم انسانی اسلامی دور نماند.
علوم انسانی اسلامی مولود آزاداندیشی است
وی افزود: علوم انسانی اسلامی مولود آزاداندیشی است و اقتضای آزاداندیشی استقبال از گفت‌وگوهای انتقادی نه فقط به نیت محکوم‌سازی رقیب بلکه با هدف ارتقاء درک اجتماعی و یا شناسایی نقاط قوت سایر افکار است. البته در این میان، روشن است که سیاست‌زدگی و از سوی دیگر، ژورنالیسم شبه علمی و آنارشسیم، یعنی تبدیل علوم انسانی به برداشت‌های شخصی و بی‌قاعده، که امروز به اسم علوم انسانی در میان برخی رواج یافته است، نه تنها میدان گفت‌وگوهای انتقادی را می‌بندد، بلکه گفت‌وگوهای علمی را به کشمکش‌های بی‌حاصل منجر می‌کند.
رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی اظهار داشت: امروز مهم‌ترین نیاز علوم انسانی اسلامی گسترش نوآوری به ویژه در عرصه‌های کاربردی محسوب می‌شود. هر چند علوم انسانی اسلامی در برخی شاخه‌های آن به سرعت در حال رشد و تکامل است. اما در نقطه مقابل، در برخی رشته‌ها کمبود نوآوری، تحرک و پویایی لازم را از بین برده است. البته نباید از نظر دور داشت که کمبود نوآوری‌های علمی در عرصه علوم انسانی بیش از هر چیز به ناچیز بودن سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه نظام علمی کشور در علوم انسانی بر می‌گردد.